İ.Ö. VII-VI. Yüzyıllarda Kimmer-İskit Tehdidi ve Anadolu'daki Nekropolojik Yansımaları

İskit baskısı sonucunda Kafkasya´dan Anadolu´ya giren Kimmerler, ilerleyişlerini batıda Ionia´ya kadar sürdürmüşlerdir. İ.Ö. VII. yüzyılda Gordion, Sardeis gibi en önemli Batı Anadolu kentlerini tahrip eden bu göçebe halk, Ionia´da da korku salmış ve birçok kente zarar vermiştir. Bu kentler arasından Klazomenai, Kimmerler´le yaptığı mücadeleyi kendi üretimi olan pişmiş toprak lahitlerde çeşitli şekillerde betimlemiştir. İ.Ö. VI. yüzyıla ait bu lahitlerde Kimmerler´e karşı verilen mücadelenin betimlenmesinin asıl amacı, gençliklerinde bu savaşlara katılan Klazomenaililer´in daha sonra öldüklerinde, gazi kahramanlar olarak yüceltilmeleri olmalıdır. Kimmerler´in Anadolu´da estirdikleri kaosun benzerini, İskitler aynı dönemlerde İran´da yaşatmışlardı. Persler İ.Ö. VI. yüzyılda bu yıkımın intikamını almak için, Karedeniz´in kuzey batısındaki İskit topraklarına bir sefer düzenlemişlerdir. Bu sefere katılanlardan biri de VI. yüzyılda Kelainai´da (Afyon/Dinar) ikâmet eden Persli bir yönetici/asker olmalıdır. Bu Persli, Klazomenai Lahitleri üzerinde görülen benzer bir anlayışla, kendisi için yapılan tümülüsün iç duvarlarında İskit seferine katılmış bir gazi olarak kahramanlaştırılmıştır. Söz konusu Klazomenai Lahitleri ve Tatarlı Tümülüsü üzerindeki savaş sahneleri, VII. ve VI. yüzyıllarda Kimmer ve İskitler´e karşı verilen tarihi mücadelenin araç olarak kullanılarak, mezar sahiplerinin kahramanlaştırılıp yüceltildikleri yegane nekropolojik eserlerdir.

Anahtar Kelimeler: Kimmerler, İskitler, Klazomenai Lahitleri, Tatarlı Tümülüsü, Anadolu

Doi Number :10.9737/historyS1435

As a result of the pressure of Scythians, Cimmerians entered Anatolia from the Caucasus and advanced west to Ionia. In the 7th Century BCE, these nomadic people destroyed the most important Western Anatolian cities of Gordion and Sardeis and spread fear and destruction in the cities of Ionia. Clazomenai, an Ionian city, described the fight with Cimmerians, in its own production of terracotta sarcophagus in various ways. Clazomenain who participated in this war in their youth depicted the struggle against Cimmerians in the 6th Century BCE, in order to be glorified as heroes after they died. Scythians perpetuated chaos in Iran, like Cimmerians in Anatolia during the same period. In order to avenge this destruction, in the 6th century BCE Persian forces moved to northwest of the Black Sea where the Scythians´ landed. A Persian administrator or soldier, who resided in Kelainai (Afyon/Dinar) in the same period, should be one of the participants in this expedition. This Persian was glorified as a veteran of the Scythian campaign in the inner wall of the tumulus made for him, with a similar mentality that was seen on the sarcophagus of Clazomenai. The battle scenes, which depicted the struggle against Cimmerians and Scythians, on the sarcophagus of Clazomenai and Tatarlı Tumulus are unique necrological artefacts glorifying the buried.

Keywords: Cimmerians, Scythians, Clazomenaian Sarcophagus, Tumulus Tatarlı, Anatolia

Doi Number :10.9737/historyS1435