İSTANBUL’DAKİ İLK CENEVİZ KOLONİSİNİN TARİHİ ÜZERİNE BİR DEĞERLENDİRME

Cenova, İtalyan Deniz Cumhuriyetleri arasında İstanbul’da ticaret semti elde eden son kenttir. Venedik 1082’de Pisa ise 1111’de Aleksios Komnenos tarafından sunulan ayrıcalıklar neticesinde başkente yerleşmiştir. Cenova yerleşimi ise ancak Manuel Komnenos döneminde mümkün olmuştur. Öte yandan mezkûr cumhuriyetin İstanbul’daki kolonisinin hangi tarihte kurulduğu tartışmalı bir husustur. Bizans İmparatorluğu ile Cenova arasında gerçekleştirilen ilk müzakereler 1155 senesine işaret eder. Ancak çağdaş kroniklerin aktarımlarını ve elçilik talimatlarını incelediğimizde söz konusu tarihin mümkün olamayacağı açıktır. Müteakip gelişmelerin ışığında ortaya çıkan tarihler ise 1162, 1169 ve 1170 yıllarıdır. Bu makalede altı çizilen tarihlerde meydana gelen gelişmeler Bizans, Venedik, Cenova ve Pisa kaynaklarının aktarımları üzerinden incelenmiştir. Bununla beraber Bizans İmparatorluğu ile Cenova arasında mutabık kalınan anlaşmalar bahse konu şahitlerin beyanatlarıyla kıyaslanmıştır. Ortaya çıkan verilerin ışığında yukarıda ifade edilen tarihlerin geçerliliği sorgulanmıştır. Neticesinde İstanbul’daki ilk Cenova semtinin kuruluşu için hangi tarihin daha kabul edilebilir olduğu ortaya konmuştur.

Anahtar Kelimeler: Bizans İmparatorluğu, Cenova, Manuel Komnenos, Ticaret, İmtiyaz

10.9737/historystudies.1264733

Genoa is the last city among the Italian maritime Republics to obtain a commercial district in Istanbul. Venice settled in the capital in 1082 and Pisa in 1111 as a result of the privileges offered by Alexius I Comnenus. Genoa settlement was only possible during the reign of Manuel Comnenus. On the other hand, it was a controversial issue when the colony of the abovementioned republic was established in Istanbul. The first negotiations between the Byzantine Empire and Genoa indicate the year 1155. However, when we examine the transmissions of the contemporary chronicles and the instructions of the ambassadors, it is clear that the date in question is impossible. The dates that emerged in the light of subsequent developments are 1162, 1169, and 1170. In this article, the developments that took place on the underscored dates were examined through the expressions of Byzantine, Venetian, Genoese, and Pisan sources. In addition, the treaties agreed between the Byzantine Empire and Genoa were compared with the statements of the witnesses mentioned. In light of the data obtained, the validity of the above-mentioned dates was questioned. Finally, it has been revealed which date is more acceptable for the foundation of the first Genoa district in Istanbul.

Keywords: Byzantine Empire, Genoa, Manuel Comnenus, Trade, Privilege

10.9737/historystudies.1264733

Sayfa Aralığı: 469-479

H. Ömer Özdemir, “İstanbul’daki İlk Ceneviz Kolonisinin Tarihi Üzerine Bir Değerlendirme”, History Studies, 15/3, Ağustos 2023, s. 469-479.