Konya Sultan Selim ve İstanbul Yavuz Sultan Selim Camileri´nde Oran Araştırması ve Müellif Mimar Meselesi

Konya´daki Osmanlı Devri Mimari eserleri içinde önemli yeri olan Sultan Selim Camii´nin müellifinin kimliği konusundaki farklı görüşlerin, yapıların boyut özellikleri, kullanılan elemanların biçimlenişleri ve tasarımda oran kullanımı başlıkları temel alınarak irdelenmesi, bu çalışmanın konusunu oluşturmaktadır. Sinan dönemi eseri olmakla birlikte, önceki devir yapıları ile kitle kuruluşundaki benzerlikler sebebi ile alanın uzmanları tarafından saray mimarları ocağı başmimarı Alaeddin Ali Bey´e maledilen yapının, bu mimarın olduğu kabul edilen İstanbul´daki Yavuz Sultan Selim Camii ile biçim özellikleri bakımından bir karşılaştırılması yapılmaktadır. Her iki yapı için literatürde müellif mimar konusu aydınlığa kavuşmuş değildir. Burada ilk kez bir yöntem olarak yapıların kullanılan kemer tiplerinin tespit edilerek birbirleri ile ve dönemi içinde bilinen diğer yapılar ile kıyaslaması yapılmaktadır. Daha sonra plan ve kesit düzlemlerinde oran kullanımı konusu ele alınarak her iki yapının tasarım yaklaşımındaki benzer tutum analitik olarak ortaya konmaktadır. Yazılı kaynakların yetersiz kaldığı bu gibi durumlarda konunun yeniden ele alınabilmesi için doğrudan ayakta olan yapılara müracaat edilmesi yolu yöntem olarak önemlidir. Bu şekilde tekil yapı monografilerinde bilinmeyen hususların aydınlatılması yanında dönemi içinde uygulanmış tasarım yaklaşımlarının ortaya çıkartılmasına da katkı sağlanmaktadır. Sinan öncesi Klasik Osmanlı Mimarisi´nin önemli eserleri için bu çalışmanın sürdürülmesi önerilmektedir. Çalışmanın neticesinde bu iki yapının aynı müellif sanatçının eseri olduğu görüşünün gerçek olma ihtimali çok yüksek bulunmuş, bu sorgulama sırasında ilk kez fark edilen Sinan öncesi Osmanlı mimarlığında oran kullanımı konusunda yeni çalışmalara olan ihtiyaç ortaya çıkmıştır.

Anahtar Kelimeler: Konya Sultan Selim Camii, İstanbul Yavuz Selim Cami, Altın Oran, Sivri Kemer, Müellif.

DOI Number: 10.9737/hist.2020.913

The subject of this study is to examine different views on the identity of the author of the Sultan Selim Mosque, which has an important place in the Ottoman period architectural works in Konya, based on the dimensional properties of the structures, the shaping of the elements used and the ratio usage in design. A comparison is made with İstanbul Yavuz Selim Mosque and Konya Sultan Selim Mosque in terms of form features, because both buildings were attributed to the chief architect Alaeddin Ali Bey by the experts of the area. The author architect has not been clarified in the literature for the both of the buildings. Here, for the first time as a method, the types of arches used are determined and compared with each other and with other mosques known during the period. Then, by considering the ratio use in plan and section planes, the similar attitude in the design approach of both buildings is analyzed analytically. In such cases, where written resources are insufficient, it is important as a method to apply directly to standing structures in order to reconsider the issue. In this way, besides the clarification of the issues unknown in the monographs of the single buildings, it also contributes to the reveal of the design approaches applied during the period. It is recommended to continue this method of inquiry for important works of classical Ottoman architecture before chief Architect Sinan. As a result of the study, the accuracy of the view that the two mosques are the work of the same artist has appeared strongly, and the necessity for further studies has emerged on the use of ratio in Ottoman architecture before Sinan, which was first noticed during this questioning.

Keywords: Konya Sultan Selim Mosque, İstanbul Yavuz Selim Mosque, Golden Ratio, Pointed Arch, Authorship.

DOI Number: 10.9737/hist.2020.913