OSMANLI DEVLETİ İLE YEDİŞEHİR DEVLETİ (KAŞGAR EMİRLİĞİ) ARASINDA İLİŞKİLER

19. yüzyılın son çeyreği, Doğu Türkistan tarihi için özel bir durum arz etmektedir. Önceki dönemlerinde Hokand Hanlığı hizmetinde de bulunmuş olan Yakup Bek, Türkiye’de Kaşgar Emirliği olarak bilinen Yedişehir Devleti’ni kurmuş ve bölgede etkin bir güç haline gelmişti. Bu makalede, söz konusu dönemde Yedişehir Devleti (Kaşgar Emirliği) ile Osmanlı Devleti arasındaki ilişkiler incelenmeye çalışılmıştır. Batı Türkistan’daki Rus istilası sırasında, buradaki hanlıklara gerekli yardımda bulunamayan Osmanlı Devleti, Yakup Bek’in taleplerini geri çevirmeyerek bu devleti askerî ve siyasî olarak desteklemiştir. Bununla birlikte Yedişehir Devleti, Osmanlı Devleti’nin yanı sıra Rusya ve Büyük Britanya ile de siyasî ve ticarî ilişkiler kurmuştur. Ancak Kaşgar ve Osmanlı ülkesinin halkı ve yöneticilerinin aynı dine inanmaları, aynı soya mensup olmaları, bu ilişkilerin daha samimi düzeyde gelişmesini sağlamıştı. Kaşgar ile İstanbul arasında diplomatik ilişkiler kurulmuş ve Kaşgar’dan İstanbul’a gelen elçilik heyeti vasıtasıyla Yakup Bek, Osmanlı sultanına tabi olduğunu bildirmiştir. Osmanlı Devleti de Kaşgar’a gönderdiği heyetle birlikte Yedişehir Devletine askerî yardımda bulunmuştur. İki ülke arasındaki ilişkileri incelemeye çalıştığımız makalemizde, arşiv belgelerinin yanı sıra kaynak ve araştırma eserlerinden de yararlanılmıştır.

Anahtar Kelimeler: Yakup Bek, Kaşgar, Doğu Türkistan, Sultan Abdülaziz, II. Abdülhamit

10.9737/historystudies.1267987

The last quarter of the 19th century has a special place in the history of East Turkestan. Yakup Bek, who had also served in the Khokand Khanate in his previous periods, established the Yettishar State, known as the Kashgar Emirate in Turkey, and became an effective power in the region. In this article, the relations between the Yettishar State (Emirate of Kashgar) and the Ottoman Empire in the same period were tried to be examined. During the Russian invasion in Western Turkestan, the Ottoman Empire, which could not provide the necessary assistance to the khanates here, did not refuse the demands of Yaqub Bek and supported this state militarily and politically. In addition to this, Yettishar State established political and commercial relations with Russia and Great Britain as well as the Ottoman Empire. However, the fact that the people and administrators of Kashgar and the Ottoman state believed in the same religion and belonged to the same lineage enabled these relations to develop more sincerely. Diplomatic relations were established between Kashgar and Istanbul, and through the embassy delegation from Kashgar to Istanbul, Yaqub Bek declared that he was dependent on the Ottoman sultan. The Ottoman Empire also provided military aid to the Yettishar State with the delegation it sent to Kashgar. In our article, in which we tried to examine the relations between the two countries, sources and research works were used as well as archival documents.

Keywords: Yaqub Beg, Kashgar, Eastern Turkestan, Sultan Abdulaziz, Abdulhamid II

10.9737/historystudies.1267987

Sayfa Aralığı: 481-495

Vecihi Sefa Fuat Hekimoğlu, Gulzada Charginova, “Osmanlı Devleti ile Yedişehir Devleti (Kaşgar Emirliği) Arasında İlişkiler”, History Studies, 15/3, Ağustos 2023, s. 481-495.