Soğuk Savaş Sürecinde Irak´ta Kürt Hareketi ve Molla Mustafa Barzani

Osmanlı Devleti´nin yıkılması ile birlikte Kürtler farklı devletlerin bünyesinde yaşamlarını devam ettirmeye başlamışlardır. Kurulan yeni devletlerden biri olan Irak Devleti bünyesinde yaşayan Kürtlerin sahip oldukları aşiret temelli toplumsal yapı ve büyük güçlerin politikaları 20. yy. başlangıcından günümüze kadar uzanan sürecin Iraklı Kürtler için en büyük belirleyici etkenlerinden olmuştur. Zira kendilerine bir ulus-devlet inşa edemeyen Iraklı Kürt aşiretlerinden bazıları Bağdat yönetimine karşı silahlı ve uzun soluklu bir mücadeleye girişmişlerdir. Sadece Bağdat yönetimine karşı değil zaman zaman kendi aralarında da cereyan eden bu mücadelelerin en önemli ismi hiç şüphesiz Molla Mustafa Barzani olmuştur. Barzani zamanla milliyetçi bir söylem ve eyleme dönüşen mücadelesinde tüm Kürt aşiretlerinin üzerinde mutabık kaldıkları bir yapı oluşturamamışsa da günümüz itibariyle Kürtler Irak toprakları üzerinde yasal bir statüye sahip olmuşlardır. Çalışma içerisinde sürecin bu nihayete erişmesindeki en önemli aktör konumunda olan Molla Mustafa Barzani´nin ölümüne kadar olan dönem ele alınarak Barzani´nin Soğuk Savaş sürecinde Kürt hareketinde işgal ettiği yer incelenmeye çalışılacaktır.

Anahtar Kelimeler: Barzani, Kürtler, Irak, Ortadoğu

DOI Number: 10.9737/hist.2018.612

With the collapse of the Ottoman State, the Kurds have begun to continue their lives within the body of different states. The tribal-based social structure of the Kurds living in the Iraqi state, one of the new states established, and the politics of the great powers, has been one of the most important determinants of the Iraqi Kurds, from the beginning of the 20th century to the present day. Because some of the Iraqi Kurdish tribes, unable to build a nation-state to themselves, have engaged in an armed and long-term struggle against the administration of Baghdad. The most important figure of these struggles, which not only took place against the administration of Baghdad but also occasionally among themselves, is undoubtedly Mullah Mustafa Barzani. Although Barzani could not build a structure with consensus among all of the Kurdish tribes in the struggle which turned into a nationalist discourse and practice eventually, the Kurds have a legal status on Iraqi territory nowadays. In this study, the period until the death of Mullah Mustafa Barzani, who is the most important actor to end this process, will be analysed and the place where Barzani occupies in Kurdish movement during the Cold War will be examined.

Keywords: Barzani, Kurds, Iraq, Middle East

DOI Number: 10.9737/hist.2018.612