TRİBOLOS KULLANIMI BAĞLAMINDA NİSİBİS MUHAREBESİ

Savaş mefhumu insanlık tarihinin ayrılmaz bir parçasıdır. Çağlar boyunca hasım taraflar mücadeleden galip ayrılmak gayesiyle yeni silahlar geliştirmişler ya da var olan silah sistemlerini iyileştirmişlerdir. Özellikle süvarinin savaş alanlarında etkin bir güç olarak ortaya çıkmasıyla birlikte adı geçen sınıfın etkisini azaltmak amacıyla pek çok silah sistemi geliştirilmiştir. Bu bağlamda tarihte kullanılan ilk mayın olma özelliğine sahip olan tribolos ortaya çıkmıştır. Üretimi ve kullanımı oldukça kolay olan tribolos, temelde dört sivri uçtan oluşan ve yere atıldığında her zaman bir ucunun yukarıya baktığı tehlikeli bir silahtır. Adı geçen silah eskiçağ tarihi boyunca pek çok önemli muharebede kullanılmıştır. Tribolos, MS 217 tarihinde meydana gelen Nisibis Savaşı esnasında da Macrinus önderliğindeki Romalılar tarafından Parth süvarisinin etkisini azaltmak bağlamında başarıyla kullanılmıştır. Muharebe öncesinde Romalılar yaşanan gelişmelerle bağlantılı olarak Parthlar ile kıyaslandığında oldukça müşkülatlı bir konumdaydılar. Özellikle Romalılar, Parth süvarisinin etkin bir şekilde harekât icra edebilmesine olanak sağlayacak bir bölgede savaşı kabul etmek zorunda kalmışlardır. Bununla beraber Romalılar savaşın en kritik anında Parth ağır süvarisinin harekâtını engellemek için triboloslardan istifade etmişlerdir. Tribolosların sağladığı katkı neticesinde Romalılar Parthların ilk hücumunu başarıyla savuşturmuştur. Savaşın uzaması neticesinde başarı umutları ortadan kalkan Parthlar, Romalılar ile barış yapmak zorunda kalmışlardır.

Anahtar Kelimeler: Tribolos, Nisibis, Roma, Parth

10.9737/historystudies.1252048

The concept of war is an integral part of human history. Throughout the ages, competitors have developed new weapons or improved existing weapon systems in order to emerge victorious from the struggle. Especially with the emergence of the cavalry as an effective power on the battlefields, many weapon systems have been developed in order to reduce the influence of the aforementioned class. In this context, tribulus, which is the first mine used in history, has emerged. Tribulus, which is very easy to manufacture and use, is a dangerous weapon that basically consists of four pointed ends and one end always points upwards when thrown to the ground. The aforementioned weapon has been used in many important battles throughout ancient history. Tribulus was also successfully used by the Romans under Macrinus during the Battle of Nisibis in 217 AD to reduce the influence of the Parthian cavalry. Before the battle, the Romans were in a very difficult position compared to the Parthians in connection with the developments. In particular, the Romans had to accept the war in a region that would allow the Parthian cavalry to operate effectively. However, the Romans used tribulus to prevent the Parthian heavy cavalry from operating at the most critical moment of the battle. As a result of the contribution of the tribulus, the Romans successfully repelled the first attack of the Parthians. The Parthians, whose hopes of success disappeared as a result of the prolongation of the war, had to make peace with the Romans.

Keywords: Tribulus, Nisibis, Rome, Parth

10.9737/historystudies.1252048

Sayfa Aralığı: 419-435

Olcay Turan, “Tribolos Kullanımı Bağlamında Nisibis Muharebesi”, History Studies, 15/3, August 2023, s. 419-435.