Arap-İsrail Çatışmasında ABD Diplomasisi (1948-1973)

Arap- israil çatışmasında arabuluculuk yapmak ve bu anlaşmazlığa bir son vermek için 1950lerin başlarından itibaren amerikan çabası etkin bir mekanizma olmaktadır. 1952de tanınmış afro-amerikalı diplomat Bay Ralphe Bunche israil ile çeşitli Arap komşuları arasında ateşkes anlasmalarının güvenliğini sağlamayı başarabildi. Henry Kissenger`in 1970lerin başlarında ABD dışişleri bakanı olarak ortaya çıkışı, Amerika`nın Orta Doğudaki çatışma arabuluculuğu çabalarını dünya sahnesine fırlattı. Kissenger, Arap-İsrail çatışması yönetiminin ve aynı zamanda gelecek herhangi barış çözümünün yalnızca ABD arabuluculuğu prizmasında sonuçlandırılması gerektiğini belirten Amerikan dış politika doktrinini oluşturdu. Amerika kaynaklı barış çabaları 1991 Körfez Savaşından sonra tekrar hız kazandı. Şimdiye kadar ki ilk çok taraflı Arap İsrail barış konferansı Madrid, İspanya`da toplantıya çağırıldı. Bu, şuanda feshedilmiş Oslo sürecine bir öncü olarak rol oynadı. Bu makale Filistin İsrail çatışmasında ilk arabuluculuk girişimlerinin bazı detaylarını, özellikle Kissinger`in 1970ler boyunca olan çabalarını kapsamaya çalışacak.

Anahtar Kelimeler: Arap İsrail Çatışması, Amerikan Arabuluculuğu, Soğuk Savaş Diplomasisi, Henry Kissinger, Camp David Anlaşması.

Doi Number :http://dx.doi.org/10.9737/hist_365

American efforts at mediating an end to the Arab-Israeli conflict have been in active gear since the early 1950s. In 1952, the celebrated Afro-American diplomat Mr.Ralphe Bunche managed to secure armistice agreements between Israel and various neighbouring Arab states. Henry Kissinger´s emergence as US Secretary of State in the early 1970s catapulted American conflict mediatory efforts in the Middle East onto the world stage. Kissinger established the American foreign policy doctrine that Arab-Israeli conflict management as well any future peace settlement should be concluded through the prism of US mediation alone. American-led peace efforts again gathered momentum after the 1991 Gulf War. The first ever multilateral Arab-Israeli Peace Conference was convened in Madrid, Spain. This acted as a precursor to the now defunct Oslo process. This article will seek to cover in some detail early attempts at mediating the Palestinian-Israeli conflict, particularly Kissinger´s efforts during the 1970s.

Keywords: Arab-Israeli conflict, American mediation, Cold War diplomacy, Henry Kissinger, Camp David Accords.

Doi Number :http://dx.doi.org/10.9737/hist_365