Van Gölü Çarpanak Adası´ndaki Saint Jean Baptiste Kilisesi´nin Yazıt Çözümlemeleri İle Birlikte Taş Bezemeleri

Türkiye´nin en büyük ve en derin gölü olan Van Gölü´nde çeşitli büyüklüklerde adalar bulunmaktadır. Bu adalardan biri olan Çarpanak Adası üzerinde bölgedeki Hıristiyan dini yapılarından Ktouts (Ktuc) Manastırı yer almaktadır. Bu manastırın merkezi yapısını oluşturan Saint Jean Baptiste Kilisesi hem mimarisi hem de taş bezeme öğeleriyle günümüze kadar varlığını sürdürebilmiştir. Günümüze kadar ulaşmış olmasıyla önemini koruyan söz konusu eserlere yönelik çeşitli araştırma ve yayınlar olmasına rağmen, yapının gerek dış gerekse iç mekan düzenlemesinde dikkat çeken taş bezemeleri hakkında henüz detaylı olarak herhangi bir çalışma yapılmamıştır. Bu çalışmada, Van Gölü Çarpanak Adası´ndaki Saint Jean Baptiste Kilisesi´nin yazıt çözümlemeleriyle birlikte taş bezemelerinin tanıtılması amaçlanmıştır. Bu amaçla 19 adet haç işlemeli taş incelenmiştir. Plastik bezemeler aynı zamanda arazi çalışmalarından edinilen veriler ışığında gerek görsel gerek teknik olarak belgelenmiştir. Bu çalışma sonucunda ele alınan haç işlemeli taş bezemelerin kompozisyon ve motif açısından hem çeşitlilik arz ettiği hem de ortak anlamlar barındırdığı, çözümlenen yazıtların içeriğinde ise şefaat kavramının bazı isimlerle vurgulandığı sonucu ortaya koyulmuştur. Ayrıca yazıtların içerikleri noktasında benzer örnekler tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler: Van Gölü, Çarpanak Adası, Saint Jean Baptiste Kilisesi, Haç İşlemeli Taş (Haçkar) ve Yazıt Çözümlemeleri, Bitkisel ve Geometrik Motifler.

DOI Number: 10.9737/hist.2020.971

There are islands of various sizes in the Lake Van, Turkey's largest and deepest lake. On one of these islands, Carpanak Island, there is the Ktouts (Ktuc) Monastery residing, one of the Christian religious buildings in the region. Saint Jean Baptiste Church, which forms the central structure of this monastery, has survived until today with its architecture and stone decoration. Although there are various researches and publications on the relevant artifacts, which have preserved their importance by reaching until today, a detailed study has not yet been done on the interesting stone decorations of the building, both in the exterior and interior arrangement. In this study, it is aimed to introduce the stone decorations together with inscription analysis of Saint Jean Baptiste Church in Lake Van Çarpanak Island. For this purpose, 19 pieces of cross - engraving stone were examined. Plastic decorations were also documented both visually and technically in the light of the data obtained from the field studies. As a result of this study, it has been put forward that the cross-engraving stone decorations are both diverse in composition and motif and have common meanings, the content of the analyzed inscriptions emphasis placed on the concept of intercession by some names. In addition, similar examples were determined regarding the contents of the inscriptions.

Keywords: Van Lake, Carpanak Island, Saint Jean Baptiste Church, Cross-Engraved Stone/Cross Stone (Khackar) and Inscription Analyses, Floral and Geometrical Motives.

DOI Number: 10.9737/hist.2020.971