XIX. Yüzyılda Orta Anadolu´da Aşiret Huzursuzluğu: Türkânlı Aşireti Örneği

Osmanlı sosyal yapısında önemli bir yere sahip olan konar-göçer aşiretler, tarihi süreç içerisinde devletin uyguladığı iskân politikası çerçevesinde yerleşik bir düzene sokulmaya çalışılmıştır. Ancak aşiretlerin geleneksel hayat tarzlarının değiştirilmesine yönelik atılan bu adımların zaman zaman bazı dirençlerle karşılaşmış olması uygulamada bu politikanın yürütülmesini zorlaştırmıştır. Uygulamada karşılaşılan zorlukların başında ise, konar-göçer aşiretlere mensup bazı grupların yaylak ve kışlaklara gidiş dönüş esnasında uygunsuz davranışları nedeniyle asayişin bozulmasıdır. Her ne kadar devlet asayiş ve emniyetin sağlanmasına yönelik bazı tedbirler almışsa da, aşiretlerin yol açtığı sorunları tam olarak giderememiştir. Çalışmada üzerinde durulan Türkânlı Aşireti, Orta Anadolu´da özellikle Konya ve Ankara çevresinde dağınık bir biçimde yer alan konar-göçer aşiretlerden biridir. Diğer bazı aşiretler gibi adı geçen aşirete mensup gruplar da asayişi bozucu tutum ve davranışlar içine girmişlerdir. Özellikle aşiret içinden çıkan eşkıya taifesinin uygunsuz hareketleri merkezi hükümeti ve yerel yönetimi bir hayli meşgul etmiştir. Çalışmada, Türkânlı Aşireti bağlamında aşiretin yaylak, kışlak ve iskân konusunda yol açtığı sorunlar, aşiret içinden çıkan eşkıyanın eylemleri ile merkezi ve yerel yönetimin buna ilişkin tutumu, arşiv kayıtları ışığında analiz edilip değerlendirilmiştir.

Anahtar Kelimeler: Türkânlı Aşireti, Yaylak, Kışlak, Eşkıya, Tedbir, Osmanlı Devleti, Orta Anadolu

DOI Number: 10.9737/hist.2020.952

Nomadic tribes, which had an important place in the Ottoman social structure, were tried to be settled within the framework of the settlement policy implemented by the state in the historical process. However, the fact that these steps taken to change the traditional life styles of the tribes encountered some resistance from time to time, making it difficult to implement this policy. One of the main difficulties encountered in practice was the disruption of order due to the improper behavior of some groups of nomadic tribes during their return to the pastures and winter quarters. Although the state took some measures to ensure public order and security, it could not completely solve the problems caused by the tribes. The Türkânlı Tribe, which is emphasized in the study, was one of the nomadic tribes scattered around Konya and Ankara in Central Anatolia. Like some other tribes, groups belonging to the aforementioned tribe also engaged in attitudes and behaviors that disrupt the order. In particular, the inappropriate actions of the bandits who emerged from the tribe kept the central government and local administration busy. In the study, in the context of the Türkânlı Tribe, the problems caused by the tribe in terms of plateau, barracks and settlement, the actions of the bandits inside the tribe and the attitude of the central and local administrations on this were analyzed and evaluated in the light of archive records.

Keywords: Türkânlı Tribe, Plateau, Barracks, Bandit, Measures, Ottoman Empire, Middle Anatolia

DOI Number: 10.9737/hist.2020.952