XVI. Asırda Selânik Şehrinde İhtida

M.Ö. IV. yüzyılın başında kurulmuş olan Makedonya'nın en önemli limanı Selânik, ilk defa 1387'de Osmanlı Türklerinin hâkimiyetine geçmiştir. Bizans ve Venedikliler tarafından ele geçirilen şehir 1430'da yeniden Osmanlı topraklarına katılmıştır. İkincisi Sultan Murad, şehri fethettikten sonra iki kiliseyi camiye dönüştürdü; şehrin inşası için elinden geleni yaptı ve Yenice-i Vardarlı Türkleri oraya iskân etti. Osmanlı geleneğine göre, şehrin vergi ve nüfus yazımı ilk fethinden sonra ve 1455, 1478, 1500, 1519, 1532, 1568 ve 1613 yıllarında yapılmıştır. Tahrir Defterlerine göre, ilk başta Müslümanlar ve Hıristiyanlardan oluşan şehrin nüfusu, XVI. yüzyılın başlarında İspanyol ve Alman Yahudilerinin gelmesi ve en büyük dinî grubu oluşturmalarıyla büyük ölçüde arttı. Şehrin gayrimüslim nüfusu ilk etapta yavaş yavaş, ancak XVI. yüzyılda hızla Müslüman oldu. Görünüşe göre bu ihtida onların hür iradeleriyle gerçekleşti. Bu makalede 1478-1568 yılları arasındaki Osmanlı Tahrir Defterlerindeki bilgiler ışığında Selânik şehrindeki ihtidalar değerlendirilecektir.

Anahtar Kelimeler: Selânik, XVI. Yüzyıl, İhtida, İslâmlaşma, Balkanlar

DOI Number: 10.9737/hist.2020.930

Thessaloniki, the most important seaport of Macedonia, that had been set up in the beginning of the IVth Century B.C. the first time came into the possession of Ottoman Turks in 1387. The city, which was seized by Byzantines and Venetians, re-joined the Ottoman lands in 1430. Sultan Murad the second, after having conquered the city changed two churches into mosques; did his best for the construction of the city and brought Turks from Yenice-i Vardar to be dwelled there. According the Ottoman tradition, registry of tax and population pf the city was made after the conquest the first time and than in the years 1455, 1478, 1500, 1519, 1532, 1568 and 1613. According to Tahrir Defters, the population of the city composed of Muslims and Christians at first, increased to a great extent by the coming of the Spanish and German Jews in the early XVIth Century and that they formed the largest religious group. The non-Muslim population of the city at first gradually, but in the XVIth Century rapidly became Muslim. It appears that this had been realized by their own free will. In this article, the conversions in the city of Thessaloniki will be evaluated in the light of the information in the Ottoman Tahrir Defters between 1478 and 1568.

Keywords: Thessaloniki, XVI. Century, Conversion, Islamization, Balkans

DOI Number: 10.9737/hist.2020.930