Tek Parti Döneminde Cumhuriyet Halk Partisi Dördüncü Büyük Kurultayı (9-16 Mayıs 1935)

Siyasi parti kurultayları, ülke sorunlarının görüşüldüğü, yol haritaları ve izlenecek politikaların belirlendiği, geniş kapsamlı toplantılardır. Cumhuriyet Halk Partisi, kurulduğu 9 Eylül 1923 tarihinden iktidarı kaybettiği 14 Mayıs 1950 tarihine kadar ülkenin tek hükümet partisi olmuştur. Ulusal nitelikli bir devletin oluşum sürecini belirlemede önemli rol oynayan CHP, bu süre içerisinde Sivas Kongresi (1919) ile birlikte 1927, 1931, 1935, 1938 (Olağanüstü), 1939, 1943 ve 1946 (Olağanüstü) olmak üzere toplam sekiz kurultay düzenlemiştir. Siyasi parti kurultaylarının incelenmesi, ekonomik, siyasi, sosyal değişim ve gelişim tarihinin aydınlatılması açısından önemlidir. CHP, Türkiye´nin karşılaştığı ekonomik ve siyasi sorunların çözümlenmesi ve ülkede otoritenin yeniden tesisi amacıyla, 1935 yılında bir takım tedbirler almıştır. Bu tedbirleri parti prensipleri olarak ortaya koymuş; geliştirdiği ulusal ideolojik yaklaşımlarla sorunları çözümlemeye çalışmış; parti ideolojisini, devlet ideolojisi haline getirmiştir. Bu çalışmada, CHP´nin Tek Parti olarak iktidarını koruması ve sürdürmesi bağlamında geliştirdiği ideoloji, yöntem ve kadro yapısındaki değişiklikler, 1935 Kurultayı çerçevesinde ele alınmıştır. Kurultay öncesi ve sonrası yaşanan gelişmeler, Kurultay dokümanları başta olmak üzere Atatürk günlükleri, belgeye dayalı araştırma eserler ve dönemin basını incelenerek değerlendirilmiş, parti-devlet bütünleşme süreci ortaya konulmuştur.

Anahtar Kelimeler: Cumhuriyet Halk Partisi, Mustafa Kemal Atatürk, CHP Kurultayları, TBMM, Devletçilik, Halk Evleri, Kadro Hareketi.

DOI Number: 10.9737/hist.2017.511

Political party assemblies withnessed the wide range of meetings in which the issues to do with the country are discussed and roadmaps and the policies to be followed are determined. Republican People's Party had been the country's single -party government since it was founded on September 9, 1923 until May 14, 1950 when it lost its power as the ruling poltical party. During this process, CHP played an important role in determining the formation of a state with a national qualification held a total of eight conferences in 1927, 1931, 1935 , 1938 ( Great ), 1939, 1943 and 1946 ( Great ) including Sivas Congress (1919). Examination of political party assemblies is important for the clarification of the history of economical, political and social change and development. CHP took a number of measures in 1935 in order to solve the economic and political problems Turkey faced and to re-establish the authority in the country. CHP put forward these measures as the principles of the party, tried to resolve the problems with national ideological approach that it developed itself and converted its party ideology into the state ideology. In this study, the ideology developed by CHP to protect and maintain itself as the single-party government context , methods and changes in the staff structure have been discussed in the framework of the 1935 Convention. Pre- and post- convention developments,congress documents in particular Atatürk's diaries , document -based research works and the press of the time have been evaluated and state and party integration process has been put forward.

Keywords: Republician Nation Party, Mustafa Kemal Atatürk, Republican Nation Party´s Congresses, Grand National Assembly of Turkey, Statism, Public Houses.

DOI Number: 10.9737/hist.2017.511