19. yüzyılın ikinci yarısında “Weltpolitik” ilan eden Almanya, Osmanlı Devleti ile olan ittifak ilişkisinin kendisine sağladığı imkânları da kullanarak, yeni bir sömürge alanı olarak görülen Osmanlı topraklarına nüfuz etmeye çalışmıştır. Araştırmacıların “barışçı nüfuz siyaseti” olarak tanımladıkları bu politika çerçevesinde Alman kolonist iş adamları Osmanlı ülkesinin değişik bölgelerinde bazı yatırımlar; Protestan misyonerleri ise Ermeni yetimler için eytamhane açmak gibi bir takım gizemli faaliyetler ile meşguldürler. Bu çalışma, arazi ve yatırım yönü ile benzerlerine nazaran daha büyük çapta bir teşebbüs olduğunu fark ettiğimiz Amasya’da “Atabey Çiftliği” merkezinde gelişen Alman kolonist yatırımcıların ve Protestan misyonerlerin faaliyetlerini konu almıştır. Bölgede faaliyet icra eden misyonerlerin hatıraları ile Başbakanlık Osmanlı Arşivi belgeleri üzerinden konu mukayeseli olarak incelendiğinde daha sağlıklı değerlendirme yapma imkânı doğmakta ve oldukça dikkat çekici detaylar belirmektedir.
Anahtar Kelimeler: Amasya, Atabey Çiftliği, koloni, Alman Protestan misyonerliği, Ferdinand Brockes, Max Zimmer
DOI Number: 10.9737/hist.2018.663
|